Гъимет эн се элуьче

Гъимет эн се элуьче

Суьфдегьо э еки э колхозгьой Дербенд е кор гировунде миомоге, у коре гьемме колхозгьо гировундембируьт. Меселен, э еки эз колхозгьой Дербенд правление гъэрор норебу, ки колхзчигьоре ихдиёр нисди гIэилгьоре эри э богъ берде эхуьшдеревоз эз рузгьой выходнойгьо бэгъэй. И гъэроре гъобул сохдебируьт гьемме колхозгьой шегьер. И гъэрор норе оморебу, егIни, эзу товуне, ки гIэилгьо школере шенде, э богъгьо неравт гуфдире. руз выходной мибисдоге богъгьо гIов-гIэил пур бирембируьт.

Е руз выходной Ёвдош бердебу Шевеньёре э хуьшдеревоз э богъ. Вэхд тутгьо, бэгIлигьо ве элуьчегьо бу. У руз Шевеньё те сурои хуьшде тут, бэгIли, элуьче хурде, согъе руз вози сохд э богъгьо. Шохьонгум у пенж келе элуьчегьоре чире дено э куьф хуьшде. Уре имид бу у эз элуьчегьо мидуь дедешуре, бироргьо ве хэгьерлей юре, гьеркире еки ве екигере мигьилуь себэхъ э школе эри бердей ю. Оммо Шевеньёре хэбер небу, ки колхозчигьоре ве гIэилгьой энугьоре э хуне емишгьо берде ихдиёр нисди гуфдире. Увэхдигьо гьемме емишгьоре колхоз чире, кура сохде, е бэхш сохдембу эри колхозчигьо, енебуге фуьрсорембу э тукугьой колхоз эри фурухде. Эге емиш мибисдоге эри колхозчигьо бэхш сохде гIэмел оморенигьо гъэдер, бэхш мисохдуьт. Эге кем мибисдоге, эри бэхш сохде гIэмел ниомоге, мифуьрсоруьт эри фурухде э туку. Кими емишгьо бэхш сохде оморембу э трудодень хьисоби, кимигьойгере э кифлет хьисоби. меселен, тут-бэгIлире бэхш мисохдуьт сери кифлет, пенж, шеш, хьэшд кило, кими вэхдгьо зиёдтеш, оммо фундугъэ, бодоне сери трудодень пенжогь-сад грамм. Эзу товуне правлениегьой колхозгьо гъэрор норебируьтки, комини колхозчи э хуне емиш бердге, уре штраф сохдени се трудодень.

Шевеньё элуьчегьоре чире э куф денореире Ёвдо недиребу, оммо уре диребу е сэгъэте мерд колхози, Овхьоил гуфдиренигьо. У кор сохдембу э звеной эн Ёвдойгьо ве гьемин гье у руз дебердембу эри Ёвдо ве хьэрмэхьгьою гIов капарус. Овхьоиле гIов-гIэил небу ве екиге лап зобуне одоми бу гуфдире, гьеле э девр гIоширгьош хуьшдере эри ехши-киши сохде эри гIоширгьо, э песойфэхьлегьо гешдембу, у омбаре чугъулигьо сохди эри энугьо. У рафдебу гуфдиребу э гъэреулчи Шевеньё элуьчегьоре э куф денореире.

Гъэреулчи колхоз, лелей Гъомуил, хубе мерд бу, согъ гIуьмуьр хуьшде, кемер хуьрд сохде, жофо кеширебу э богъгьой гIоширгьо. Овхьоил оморе экин эну гуфдиренге, ки кук Ёвдо э куф элуьчегьоре декирди, у мугу:

—Дуь-се элуьче бердге гIэил, чуь биренини? Беге эзу гелуьргьой колхоз кем мибу?

—Дие правление гъэрор эйчуь нори? Гьечуниге гу э гьемме куфгьоушуре емиш пур соху беруь э хуне...

—Омбар гъэгьр омо Гъомуиле эз Овхьоил, оммо уре дие чоре небу куфгьой гIэилгьоре негешде, чуьнки данусдембу, эге негешдге, у коре ёгъин правление мидануь, песде э юш гоф миёв.

Гъомуил, гIэйбе-гIэйб, эз куф Шевеньё элуьчегьоре вегирденге, Ёвдо э гъэгьревоз, мугу:

—Уф, гъурумсогъ, гьеммише э сереботи туь э серме е кор оморени. Эзки пуьрсирей элуьчегьоре чирей э куф денорей? Дие туь э богъ ниёй...

Шевеньё гирисдени бире, чорей ю мибисдоге сенгъэ мивегирд мизе эз сер гъэреулчи. Уре унгъэде дерд бебешу э серю хьэрой дешендеиш негирдебу, чендгъэде дерд ю эз богъ э хуне дес тигьи рафдеи ве бебешу юре эзинбэгъдо э богъ ниёругьо гирдебугьо. Бебей энугьо э фикир имогьой юре правление штраф мисоху гуфдире бу, чуьш бисдоге се трудодень кем нисди эхи, руз ю е трудодень, лап э зарбевозиш кор сохдгеш дуь трудодень зиёдте сохде нисе бире, оммо Шевеньё э фикир э хуне дес тигьи рафдеи бу. Коргьой гуфдиренигьо: "Буьз э хьэрой жун бу, —мугу, —гъэсоб э хьэрой гушд".

Гъомуил виниренге Ёвдо эдей э сер гIэил хьэрой дешенде, мугу:

—Э сер гIэил хьэрой медеше. У тэхсиркор нисди. ГIэилгьоре нисе хосденуьтгьо гъэмсоне одомигьо тэхсиркоруьт, —у гофгьоре Гъомуил э гуфдиреки э илгьомевоз дениширебу э тараф Овхьоил. Уре воисдембу, чумгьоре буьхь сохде э угьо дениширебугьо Овхьоил варасуь э дузе кор несохди гуфдире. Беге зобуне одоми гъэдуьр худе гофгьоре данусдени?! —И элуьчегьоре мигьилуьм уре берде, оммо э правление мэгIлуьм несохде чорейме нисд, бэхшлемиш сох буйрогълинуьм...

Э правлений колхоз пуьрсуьш Ёвдо норе оморенге, членгьой правление гоф сохде, екигьо Ёвдоре гIэйблуь сохдуьт э э гIэил гъэдегъэ незереи, э хуне емиш берде гIэмел нисе оморе гуфдире, екигьойге, тараф Ёвдоре гирде, гуфдируьтки, э гIэилгьо чуьш гуфдиге, гене э гоф дениширенуьтгьо гъурумсогъгьо нисдуьт. Эри гIэилгьо бебегьоре тэхсиркор сохде нибу... Тараф Ёвдоре гирдегоргьо кемте бу, уре гIэйблуь сохдегоргьо омбарте. Еки эз членгьой правление, ГIэмил гуфдиренигьо, денишире диренге, ки кор Ёвдо зобуни, уре эри пенж элуьче гIэил эз богъ овурдигьо ёгъин штраф мисохут, гоф вегирде, мугу:

—Хьовиргьо, гьеммешмуш данусденит, ме эз гIэилиревоз эри гъобонешуьгъэмгьо э богъгьо кемер хуьрд сохдемгьоре. Ме жогьил бируьмгьо мэхьэлгьо э серме е кор оморебу, у кор эри имишевине ихдилот лап гуьнжолуьни, ихдиёр дит ме уре эришму ихдилот сохум.

—Сох, —мугу членгьой правление гьерки эз ело.

—Е руз э вэхд капарус шендеигьо, ме гIов капарус дебердембируьм э богъ. Пишнеи, гъизгъин герми гьисдики эз э видов-видовиревоз гIов деберде, мере гьечи тешне биребу, бугъозме эз тешнеи хуьшги зеребу. Э хиёвон э дор элуьчегьоре диренге, мере диеш тешне бисдо. Норум бедрегьой капарусе э зир элуьчедор, дуь элуьчере чире хурдум, сеимуьн элуьчере э лэгIэ денуьм гуфдире, е гъэмчил эз кемерме расире, офдорум э сер бедрегьой капарус, комигьоки офдорут тигьи бисдо. Сэхьиб богъ диренге, эз се элуьче бэгъэй э ю дуь бедре капарусиш зарал бири, сер гирд мере эри куфде, неки э гъэмчилевоз, гьемчуьн э тепуькгьоревозиш. Ме увэхди данусдем чуьниге "гъимет" эн се элуьче. Энжэгъ уники имогьой девр эн гъобонешуьгъэме девлетмендгьо бу. Изму, кейки богъгьо дарафдет э дес гьэгъигъэте сэхьибгьошу, беге э иму лоигъи э еки эз хубе хьовиргьойму, комики э колхоз эз дуьли-жуни жофо кеширенигьо, пенж элуьчере э се трудодень "фурухде"?..

Членгьой правление омбар хьэз омо эзи ихдилот, келе-келе хэндусдуьт, дие Ёвдоре штраф несохдут.